Rib and Sea

Γράφει ο Απόστολος Σαραντίδης.

Ο ιστορικός ερευνητής και αναλυτής που σέβεται τον εαυτό του και τους μαθητές του αποφεύγει να ασχοληθεί πριν κλείσει αιώνας με γεγονότα, ακολουθώντας τον ιστορικό αυτό κανόνα. Όταν φύγουν από τη ζωή όλες οι γενιές που ήσαν παρόντες και κατακαθίσει ο κουρνιαχτός των πολιτικών παθών, τότε οι κοσμικές πηγές και τα αποχαρακτηρισμένα αρχεία των κρατών ομιλούν. Κάποιες φορές κραυγάζουν μόνο σε ώτα ακουόντων.

Μετά από την πλήρη επιβεβαίωση των περσινών μελετών μας για τη Μέση Ανατολή από τις εξελίξεις παρά τη μικρονοϊκή κριτική μικρόψυχων, σήμερα, στην 103η επέτειο του Μικρασιατικού δράματος και αφού έχει παρέλθει ο ακαδημαϊκός αιών, θα ασχοληθούμε καταδεικνύοντας πλέον συνοπτικά πώς λειτούργησε επί του πρακτέου η γεωστρατηγική της Γεωγραφίας του   Μικρασιατικού χώρου σε ένα παίγνιο μαθηματικής δυναμικής δυνατών παικτών δίχως αισθήματα, σε συνθήκες κρίσεως. Το αυτονόητο δηλαδή στη Γεωπολιτική Επιστήμη το οποίο πάντοτε συνέβαινε.

Μία παρουσίαση εκλαϊκευμένη για ανυποψίαστους αναγνώστες, ταπεινή σπονδή στους προγόνους μας που είτε γενοκτονήθηκαν είτε ανταλλάχθηκαν σαν εμπορικά προϊόντα στις συνθήκες «ειρήνης» της εποχής. Οι πρωταγωνιστές και εμπλεκόμενοι είναι αρκετά γνωστοί καθώς και η τελική ισορροπία. Άγνωστα είναι στους πολλούς οι κινήσεις τους, τα αίτια αυτών και τα αποτελέσματα εκάστου μεμονωμένης κίνησης δυναμικά πάνω στη γεωπολιτική σκακιέρα. Μία μαθηματική Θεωρία Παιγνίων η οποία συνεχίζεται και σήμερα και πάντα θα συνεχίζεται όσο υπάρχει κόσμος με συμφέροντα.

Ο 20ός αιώνας ξεκινάει για τη Βρετανική Αυτοκρατορία της βιομηχανικής επανάστασης του ατμού με νέα μηχανήματα που θα λειτουργούν όμως με πετρέλαιο. Αυτό, αλλάζει όλη τη Στρατηγική των Μεγάλων Δυνάμεων, από τα εμπορικά περάσματα στα ενεργειακά. Οι Γεωστρατηγικοί Άξονες όμως όπως έχουμε διδάξει στο παρελθόν παραμένουν αδιατάρακτοι στον χρόνο. Η Χρονοστρατηγική δεν αλλάξει.

Στην αυγή του νέου κόσμου η Ελλάδα έχει Εθνικό Διχασμό. Οι φιλίες όπως και σε κάθε παίγνιο είναι απλά ανύπαρκτες. Το βασικό ερώτημα σε αυτές τις έρευνες είναι Cui bono? Ποιος ωφελείται με 40 λεκιασμένες πετρελαϊκές γεωστρατηγικές κινήσεις στο γεωπολιτικό παίγνιο εκείνης της τεταραγμένης δεκαετίας; Πολλοί θα το εκλάβουν ως ντέρμπι. Αλλά το αποτέλεσμα δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικό. Καλή παρακολούθηση του αγώνα.

1. 1908. Ανακαλύπτεται πετρέλαιο στο Ιράν. Στη Δύση Βρετανική Αυτοκρατορία ακόμη. Και από δίπλα Γαλλία και Ιταλία. Στην Ανατολή, Οθωμανική. Γερμανία στην Κεντρική Ευρώπη. Πολύ δυτικά, ΗΠΑ. Και Ρωσία ΒΑ. Αυτοί είναι οι παίκτες. Η Ελλάδα δεν αναγνωρίζεται ως παίκτης. Αυτό που αναγνωρίζουν οι δυτικοί ως παίκτη, η μετέπειτα Αντάντ,  είναι ο Βενιζέλος. Τίποτα άλλο. Ούτε καν τον βασιλιά τον οποίο θεωρούν εμπόδιο που πρέπει να φύγει και τον…φεύγουν. Ιδρύεται η AngloPersian Oil Company (AP), η μετονομαζόμενη τη δεκαετία του ’50 BP ή British Petroleum.

2. Συνεργασία Γερμανίας και Τουρκίας. Σιδηρόδρομος Βερολίνου - Βαγδάτης για τη μεταφορά του πετρελαίου. Η Γερμανία βιομηχανική δύναμη αλλά χωρίς πρώτες ύλες και ζωτικό χώρο. Σήμερα δεν έχει αλλάξει κάτι.

3. 1912. Στενή συνεργασία Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Γερμανίας αλλά ξεσπούν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι. Ιδρύεται η Turkish Petreleum Company υπό βρετανικό έλεγχο από την Εθνική Τράπεζα Τουρκίας με…γερμανικά κεφάλαια της Deutshe Bank και με την υποστήριξη του βρετανού υπηκόου Αρμένιου από την Καππαδοκία ονόματι Giulbekian.

4. 1914. Βρετανοί και Γερμανοί συμφωνούν για τα πετρέλαια της Μοσούλης του Ιράκ. Ιράκ δεν υπήρχε ακόμη εκεί αλλά Οθωμανική Αυτοκρατορία. Deutshe Bank 25%, Royal Dutch Shell 25%, AP 50%, Giulbekian 5%. Ο τελευταίος θα ενεργούσε ως εκπρόσωπος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

5. 1914. Καλοκαίρι. Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος Έως τότε η Αγγλία ήλεγχε τον κόσμο ως ναυτική δύναμη χάρη στα τεράστια αποθέματα γαιανθράκων που είχε για τον ατμό στο έδαφός της. Με την αλλαγή της ενέργειας έπρεπε πάση θυσία να πάρει τα πετρέλαια της Μοσούλης από τους Τούρκους.

6. Βοηθός - κράτος που θα έκανε τη δουλειά του αντιπερισπασμού ήταν η πρόθυμη Ελλάς του Βενιζέλου που είχε αλύτρωτα εδάφη στη Μικρασία, ίνα πληρωθεί το γεωστρατηγικό ρηθέν ότι μία Δύναμη για να συνεχίσει να είναι Δύναμη πρέπει να δίνει τις μάχες μακριά από το έδαφός της και ει δυνατόν με ξένα στρατεύματα. Βλέπε βορειοκορεάτες να πολεμούν για τη Ρωσία τώρα στην Ουκρανία.

7. 1915. Εθνικός διχασμός και πιέσεις της Ελλάδος για είσοδο στην Αντάντ υποσχόμενοι αόριστα εδαφικά κέρδη. Αόριστα επειδή τα ίδια εδάφη υπόσχονταν κρυφά και στους Ιταλούς.

8. 1916. Μυστική συμφωνία Σάικς-Πικό Αγγλογάλλων η οποία χώρισε την Οθωμανική Αυτοκρατορία σε 5 περιοχές: Δυτική Αρμενία και Ανατολικό Πόντο στη Ρωσία, Κουρδιστάν, Κιλικία, Καππαδοκία, Συρία, Λίβανο, στη Γαλλία. Στις δύο τελευταίες παραμένει ως επιρροή μέχρι και σήμερα. Νότια Μικρασία στην Ιταλία. Παλαιστίνη διεθνώς ελεγχόμενη. Πετρέλαια Ιράκ, Κουβέιτ, Ιορδανία, τμήματα Ιουδαίας, στην Αγγλία.

9. 1918. Η Αντάντ νικητής. Έξω οι Γερμανοί και οι Τούρκοι. Οι Γάλλοι παίρνουν τεράστιες αποζημιώσεις από τους Γερμανούς στη Συνθήκη των Βερσαλλιών. Η αποζημίωση των Βρετανών θα είναι τα πετρέλαια της Μοσούλης.

10. Οι Ιταλοί πλέον είναι ανταγωνιστές και ζητούν μικρασιατικά εδάφη. Οι Γάλλοι διαμαρτύρονται για τη Μοσούλη αλλά θα μείνουν με τη διαμαρτυρία.

11. 1919. Η Ελλάδα παίρνει την άδεια από τους Αγγλογάλλους να πάρει την περιοχή της Σμύρνης. Ο ανταγωνισμός των συμμάχων μάς έστειλε στη Σμύρνη για να πιέσουν τον Κεμάλ για τη Μοσούλη και για να αποκόψουν την άνοδο των Ιταλών. Λόγω Εθνικού Διχασμού επειδή μπήκαμε αργά στον πόλεμο, μόλις το 1917, έπρεπε να πληρώσουμε τίμημα για να πάρουμε τη Σμύρνη.

12. 1920. Υπογράφεται στο Σαν Ρέμο συμφωνία για τη Μοσούλη: Γαλλική Total 23,75% των προπολεμικών γερμανικών μετοχών για να συμφωνήσει η ηττημένη Γερμανία να δοθεί η Μοσούλη στους Βρετανούς. Βρετανία 23,75% από τα κεφάλαια των ηττημένων Τούρκων μέσω της AP συν 23,75% μέσω της Shell. Giulbekian 5% με αντάλλαγμα να βοηθήσει τους Άγγλους να εξορύξουν το πετρέλαιο.

13. Οι ΗΠΑ έξαλλοι όταν μαθαίνουν τη Συμφωνία του Σαν Ρέμο που τους άφησε απ’ έξω. Προστίθενται η Standart Oil New Jersey και Standart Oil New York, οι πρόγονοι της Exxon Mobil παίρνοντας τα υπόλοιπα. 

14. Στρατιωτική κατοχή των Βρετανών στην Κωνσταντινούπολη για να αποδεχθεί η Τουρκία τη Συνθήκη των Σεβρών. Η Ελλάδα ενσωματώνει στον εθνικό κορμό την Ανατολική Θράκη. Την περιοχή της Σμύρνης έπειτα από δημοψήφισμα που θα γίνονταν σε 5 χρόνια.

15. Η Αντάντ αδυνατώντας να επιβάλλει τις Σέβρες όταν ο Κεμάλ τις απέρριψε, επιστρατεύει την Ελλάδα.

16. Ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920. Λόυντ Τζωρτζ από Αγγλία και Κλεμανσό από Γαλλία που εμπιστεύονταν μόνο τον Βενιζέλο, μετρούν τα χαρτιά τους στο παίγνιο για αλλαγή.

17. Επάνοδος βασιλέα Κωνσταντίνου και οργή εξαιτίας αυτού των Άγγλων.

18. Οι Σέβρες μάλλον αδιάφορη για τους Γάλλους διότι την θεωρούν κυρίως αγγλική συνθήκη. Για τους Άγγλους μη δυνατή και οι Ιταλοί πλέον ανταγωνιστές. Διάσπαση της Αντάντ.

19. 1921. Υπό τον κίνδυνο να κρατήσει η Τουρκία τη Μοσούλη και να γίνει λόγω πετρελαίων μεγάλη δύναμη, η Άγγλοι στηρίζουν την Ελλάδα μόνο διπλωματικά και εκείνοι πρέπει να πιέσουν τον Κεμάλ στρατιωτικά με αντάλλαγμα απελευθέρωση αλύτρωτων εδαφών.

20. Αν η Τουρκία καταστρέφονταν και διαλύονταν οριστικά όπως ήταν το αρχικό σχέδιο, εκατομμύρια Πακιστανοί μωαμεθανοί στις αγγλικές Ινδίες θα εξεγείρονταν διότι θα κινδύνευε το Χαλιφάτο του Ισλάμ και θα τις έχαναν. Συνεπώς η κίνηση άλλαξε. Ακόμη και ο Γκάντι τάχθηκε υπέρ του Κεμάλ ως μαχητή του δυτικού ιμπεριαλισμού. Το 1919 και 1920 δεν επέτρεπαν στους Έλληνες να προελάσουν στη Μικρασία διότι δεν συνέφερε στη διπλωματία τους. Το 1921 με την ενδυνάμωση του Κεμάλ, συνέφερε και οι βασιλικοί δάγκασαν το δόλωμα. Τα πράγματα θα ήσαν εντελώς διαφορετικά αν ήταν ο μάγος της διπλωματίας Βενιζέλος που εμπιστεύονταν οι Δυνάμεις και ήξερε να ελίσσεται. Ομοίως δεν επέτρεψαν την Ελλάδα να στείλει στρατό στον Πόντο και να γίνει το Ποντιακό κράτος διότι δεν συνέφερε στη Μοσούλη.

21. 1922. Ο Ελληνικός στρατός πλήρως εργαλειοποιημένος και κατόπιν εγκαταλειμμένος και χωρίς Βενιζέλο παραμένει έξω από την Άγκυρα για να καμφθεί η αντίσταση του Κεμάλ και να παραδώσει τη Μοσούλη στους Άγγλους.

22. 1922 και 1923. Η Μοσούλη παραμένει ακόμη στον Κεμάλ. Στη Λωζάννη ο Ινονού πρώτιστα διαπραγματεύεται τη Μοσούλη.

23. 1924. Ιδρύεται στη Λωζάννη το Ιράκ ως βρετανικό προτεκτοράτο. Ένα τεχνητό κράτος με Κούρδους, Άραβες και Χριστιανούς.

24. Σχέδιο αγγλικού σιδηροδρόμου μεταφοράς πετρελαίου από το Κιρκούκ στη Χάιφα. Κράτος Ισραήλ δεν υπήρχε και έπρεπε να δημιουργηθεί. Ο Β΄Π.Π. σταμάτησε προσωρινά την πορεία.

25. Η Λωζάννη καθυστερεί 1 χρόνο λόγω Μοσούλης.

26. 1923. Ο στρατηγός Πάγκαλος σχεδιάζει επίθεση ανακατάληψης της Ανατολικής Θράκης υπό την άδεια των Βρετανών για να πιεστεί ο Κεμάλ να παραδώσει τη Μοσούλη στο βρετανικών συμφερόντων Ιράκ.

70 και 80 χρόνια μετά, ο διάδοχος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας ΗΠΑ υπό Προέδρων πατέρα και υιό Μπους επιτίθενται στο Ιράκ λόγω Κουβέιτ με την Καταιγίδα της Ερήμου και τελικά ανατρέπουν και σκοτώνουν τον Σαντάμ Χουσεΐν για τον έλεγχο των πετρελαίων και των αγωγών. Επίσημη δικαιολογία, η απελευθέρωση του Κουβέιτ και τα δήθεν χημικά του Σαντάμ. Η Ρωσία έξω από παίγνιο προσωρινά λόγω διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης. Ακολουθεί από τον Κλίντον το 1999 ο καταιγιστικός βομβαρδισμός της Σερβίας με ενίσχυση του Κοσσόβου για να αποτραπεί η διείσδυση της Ρωσίας στα Βαλκάνια. Δικαιολογία η δήθεν Γενοκτονία Αλβανών από Σέρβους. Λίγα χρόνια αργότερα ο Ομπάμα με την ευκαιρία της Αραβικής Άνοιξης βομβαρδίζει  τη Λιβύη και στον εμφύλιο πέφτει και δολοφονείται ο Καντάφι. Το 2023 έτοιμες οι Συμφωνίες του Αβραάμ, έργο πρώτης θητείας Τραμπ σταματούν από τη Χαμάς μέσω Ιράν και Κατάρ την 7η Οκτωβρίου 2023 με σφαγή ισραηλινών. Το 2025 οι νικητές Ισραήλ στη Μέση Ανατολή και Ρωσία στην Ουκρανία με μυστικές συμφωνίες αναμοιράζουν τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας, τα ενεργειακά περάσματα στο βορρά με Αρκτική και Γροιλανδία, στον ισημερινό στον Παναμά και στη Μ. Ανατολή κάνοντας πέρα την Κίνα με τον IMEC από Ινδία και τη συνέχειά του ως EastMed με το περίφημο καλώδιο. Ερώτημα:  Cui bono? Η απάντηση του αναγνώστη απαντά και στο ερώτημα αν θα γίνει.

27. Η Στρατιά του Έβρου με 100.000 άνδρες έτοιμη την Άνοιξη του 1923 να προελάσει στην Κωνσταντινούπολη, αμέσως μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Η Λωζάννη δεν έχει υπογραφεί ακόμη. Θα καθυστερήσει άλλον ένα χρόνο. Ο Κεμάλ δηλώνει έτοιμος να υπογράψει ειρήνη στη Λωζάννη χωρίς όμως να αποδεχθεί βρετανικό έλεγχο στη Μοσούλη.

28. Το 1925 μπαίνουν και οι ΗΠΑ στην κοινοπραξία των πετρελαίων του Ιράκ.

29. 1925. Η Τουρκία απειλεί απέλαση του Πατριάρχη και σε περίπτωση πολέμου με την Ελλάδα οι Έλληνες της Πόλης θα μεταφερθούν όμηροι σε τάγματα εργασίας στα βάθη της Ασίας. Πρακτική Χαμάς. Τίποτα δεν άλλαξε στο Ισλάμ. Ούτε και θα αλλάξει.

30. 1925. Φεβρουάριος. Όλως τυχαίως, κουρδική εξέγερση με υποκίνηση των Άγγλων σε περιοχές που διεκδικούνται από Βρετανούς βορείως της Μοσούλης, χωρίς να αποδεικνύεται από τα αρχεία.

31. 1925. Ακολουθεί σφαγή των Κούρδων από τους Τούρκους.

32. 1925. Ιούνιος. Όλως τυχαίως ο Πάγκαλος επιβάλλει δικτατορία με στρατιωτικό πραξικόπημα.

33. 1925. Αύγουστος. Ελλάδα και Βουλγαρία στα πρόθυρα πολέμου μετά από επεισόδιο με νεκρούς στα σύνορα. Η Βουλγαρία ηττημένη στους Βαλκανικούς, δεν κερδίζει τίποτα και από τη Λωζάννη και επιθυμεί βλακωδώς την ανατροπή της.

34. 1925. Οκτώβριος. Ένταση στα τουρκοϊρακινά σύνορα μεταξύ Τούρκων και Βρετανών. Η κοινή γνώμη στη Βρετανία ετοιμάζεται μέσω των εφημερίδων για πόλεμο με την Τουρκία.

35. 1925. Οκτώβριος. Ομοίως και στην Ελλάδα. Ο Πάγκαλος προσεγγίζει διπλωματικά τη Γιουγκοσλαβία και την Αλβανία για να έχει καλυμμένα τα νώτα του σε περίπτωση πολέμου με την Τουρκία τον οποίο επιδιώκει σε συνεννόηση με την Αγγλία, που δεν αποδεικνύεται από τα αρχεία για την ώρα.

36. 1925. Ο βρετανικός στόλος καταπλέει στην Ανατολική Μεσόγειο και μέρος του σταθμεύει σε νησιά του Αιγαίου.

37. 1925. Στην Τουρκία επιστράτευση. Η Ελλάδα έτοιμη να εισβάλει προελαύνοντας στην Κωνσταντινούπολη. Μία επιχείρηση που δεν έγινε ποτέ, δεν διδάσκεται και δεν αναφέρεται. Cui bono?

38. 1926. Ιούνιος. Υπογραφή της Συνθήκης της Άγκυρας μεταξύ Τουρκίας, Ιράκ και Μ. Βρετανίας. Οι Τούρκοι αποδέχονται ότι τα πετρέλαια του Ιράκ θα ανήκουν οριστικά  στους Βρετανούς.

39. 1926. Αύγουστος. Όλως τυχαίως ο Κονδύλης ανατρέπει τον Πάγκαλο, τον επίδοξο στρατηλάτη.  Δεν χρειάζονταν πλέον. Η μπίζνα έκλεισε.

40. 1928. Συμφωνία Κόκκινης Γραμμής μεταξύ των Δυνάμεων και των Εταιρειών πετρελαίου. Ήτοι: Γαλλική Total 23,75%. Βρετανική BP 23,75%. Βρετανοδανική Shell 23,75%. ΗΠΑ Exxon Mobile 23,75%. Giulbekian 5%. Cui bono? Η Αγγλία με τη Δύση κέρδισαν τη Μοσούλη. Η προέλαση εις την Πόλιν Istanbul δεν έγινε ποτέ. Η Γενοκτονία θάφτηκε. 1,5 εκατομμύρια πρόσφυγες εγκαταλείπουν οριστικά; την ελπίδα να επιστρέψουν στην Πατρίδα.

40+1. 2025. Σεπτέμβριος. Η αμερικανικός κολοσσός Chevron έρχεται στην Ελλάδα για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων από τα τεράστια κοιτάσματα νότια της Κρήτης σε θαλάσσιο νόμιμο ελληνικό Οικόπεδο επάνω στο νόμιμο όριο της μελλοντικής ΑΟΖ Ελλάδος – Λιβύης. Η Λιβύη την καλεί και στη δική της θάλασσα και αποδέχεται. Όταν θα πάει θα εφάπτεται από την κάτω μεριά στο ίδιο όριο. Το λεγόμενο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο τότε πού θα είναι; Και θα οριοθετηθεί ΑΟΖ de facto χωρίς να πέσει τουφεκιά; -Ε, ναι. Μόνο με ελληνική αδράνεια και τουρκική παρλαπίπα; -Ε, ναι. Και το Ισραήλ στο δυναμικό οριζόντιο παίγνιο μέσω Κύπρου την οποία εξοπλίζει σαν αστακό. Cui bono?

 
*Ευχαριστώ την Πρακτική Σκέψη για τα εξεζητημένα ιστορικά γεγονότα