Rib and Sea
|
|
Το σωσίβιο, το quick stop και η ζώνη σώζουν ζωές
Δελτίο… ψεύτικων ειδήσεων!
Τα fake news και τα hoaxes αποτελούν μια επικίνδυνη… ψηφιακή επιδημία. Ο ανοιχτός δημόσιος χώρος του Διαδικτύου γίνεται ένα επικίνδυνο βάθρο για να διαμορφώνει κάθε συντάκτης τη συλλογική συνείδηση ανάλογα με τα συμφέροντά του.
Από την Αγγελική Παναγοπούλου.
Το ελληνικό Διαδίκτυο διανύει επίσημα τη φάση της ενηλικίωσής του. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, με την περιορισμένη χρήση από ερευνητικά και ακαδημαϊκά κέντρα, φτάσαμε στην “έκρηξη” του 2017, όπου η διείσδυση του Διαδικτύου στον απλό χρήστη… χτύπησε το συντριπτικό ποσοστό του 92%, σύμφωνα με την αντίστοιχη έρευνα της Focus Bari!
Χωρίς να απαιτούνται πλεόν ειδικές γνώσεις για να χρησιμοποιήσει κάποιος το internet και με προωθητικά μέσα την εξάπλωση των Smartphones και την εδραίωση facebook/instagram/twitter ως μέσα κοινωνικής έκφρασης, το ελληνικό internet τα περιλαμβάνει πλέον όλα. Προτάσεις αγορών, ηλεκτρονικά καταστήματα, προσφορές και πληροφορίες. Πολλές πληροφορίες. Και μερικές φορές επικίνδυνα και ανεξέλεγκτα πολλές πληροφορίες.
Αξιοποιώντας στρεβλά το δικαίωμα της πληροφόρησης και χρησιμοποιώντας ως άλλοθι την ελευθερία του Τύπου, στο Διαδίκτυο ξεφυτρώνουν καθημερινά πολλοί ιστότοποι με όχι και τόσο αγαθούς σκοπούς. Ο εμπορικός στόχος (τα sites είναι αυτή τη στιγμή ένα από τα επικερδέστερα πεδία για τις διαφημιστικές εταιρείες) υπερβαίνει την όποια δεοντολογία, με αποτέλεσμα την παραγωγή αλλά και την αναπαραγωγή πληροφοριών που όχι μόνο δεν ενημερώνουν, αλλά στοχοποιούν, διαστρεβλώνουν, χειραγωγούν συναισθηματικά και εκμεταλλεύονται εμπορικά, ηθικά, ακόμα και πολιτικά το χρήστη.
Οι τακτικές του hoax, του phishing, του spamming αλλά και των “click-bait” άρθρων αποτελούν πλέον… καταξιωμένες μεθόδους για τη διάδοση και την εμπορευσιμότητα ενός site. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα και για αυτό πληθαίνουν τα άρθρα που περιέχουν ψευδείς ειδήσεις, που δεν παρέχουν καμιά αξιόπιστη πληροφορία ή εξασφάλιση εγκυρότητας.
Έρευνα της Palmos Analysis τον περασμένο Φεβρουάριο ανέδειξε μια πολύ επικίνδυνη παράμετρο. Παρόμοιες ειδήσεις, ακόμα κι αν ελέγχονται ως προς την εγκυρότητά τους και αποκαλύπτονται τελικά ως ψευδείς, αποδεικνύεται πως διατηρούν την επιδραστική τους δύναμη. Σε απλά ελληνικά, από τη στιγμή που δημοσιευτεί κάτι σε site ή κάποιο κοινωνικό μέσο δικτύωσης, μεγάλο ποσοστό του κοινού θα συνεχίσει να το πιστεύει (έστω και υποσυνείδητα) ακόμα και αν διαψευστεί.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μάλιστα, πρότεινε μέτρα για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο, φοβούμενη πως η επίδρασή μιας ψευδoύς πληροφορίας μπορεί να ταρακουνήσει την ίδια τη δημοκρατία. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η Δράση Ενημέρωσης Saferinternet.gr του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, υπογραμμίζοντας ιδιαίτερα τη διάσταση της επίδρασης των fake news στον παιδικό ψυχισμό.
Σε πρακτικό επίπεδο, όμως, τι είναι αυτό που πρέπει να κάνουμε όλοι μας απέναντι σε οποιαδήποτε δημοσιευμένη πληροφορία στο Διαδίκτυο;
Βασικό είναι να ελεγχθεί η αξιοπιστία και η εγκυρότητα του site ή της πηγής από την οποία διαρρέεται η πληροφορία. Πρόκειται για προσωπική ιστοσελίδα κάποιου, blog, κυβερνητική πηγή ή επώνυμο δημοσιογραφικό οργανισμό; Έχετε πάντα στο μυαλό σας ποιος είναι αυτός που γράφει και ποιο είναι πιθανόν το συμφέρον του. Μήπως είναι απλώς κάποιος που εκφράζει τη γνώμη του δημόσια και δεν είναι η γνώμη ενός ειδικού επί του θέματος; Μήπως ο στόχος του είναι απλώς χιουμοριστικός και δεν είναι ενημερωτικός;
Αναρωτηθείτε αν πρόκειται για πρωτότυπο άρθρο ή για απλή αναπαραγωγή από άλλον ιστότοπο ή πηγή. Αν είναι πρωτότυπο ή αξιόπιστο άρθρο, κατά κανόνα θα συνοδεύεται από:
Πηγές.
Το ονοματεπώνυμο του συντάκτη.
Την πραγματική ημερομηνία δημοσίευσης του άρθρου.
Στοιχεία επικοινωνίας (όχι μόνο email).
Referral links σε αξιόπιστες και ενημερωμένες πηγές.
Αν συνιστά αξιόπιστη αναπαραγωγή ο συντάκτης οφείλει να αναφέρει την πηγή από την οποία αναπαράγει.
Πληροφορίες που δημοσιεύονται χωρίς αυτά τα στοιχεία είναι πιθανόν να πρόκειται για αναξιόπιστες ή τροποποιημένες/παραποιημένες αναπαραγωγές. Μη βασίζεστε σε μη χρονολογημένα άρθρα. Επιλέγετε πάντα ενημερωμένες χρονικά πληροφορίες. Οι πηγές στις οποίες βασίζεται το άρθρο πρέπει να είναι εξίσου επίκαιρες και ενεργές και να μην αφορούν σε περαιτέρω αναξιόπιστες παραπομπές (links).
Τέλος, πριν μοιραστείτε και κοινοποιήσετε την πληροφορία, διασταυρώστε αν τη διαβάσατε και σε άλλα sites. Προτιμήστε η διασταύρωση να γίνει από ένα έγκυρο ειδησεογραφικό, κυβερνητικό ή επίσημα αναγνωρισμένο και ειδικό επί του θέματος οργανισμό.